آلزایمر و راههای پیشگیری از آن
آلزایمر یک نوع بیماری پیشرونده عصبی است که باعث اختلال در حافظه، تفکر و توانایی انجام فعالیتهای روزمره میشود. این بیماری شایعترین علت دمانس (زوال عقل) بوده و معمولاً در افراد بالای ۶۵ سال مشاهده میشود. با این حال، ممکن است در سنین پایینتر نیز بروز کند.
شیوع آلزایمر
براساس آمارهای جهانی، میلیونها نفر در سراسر جهان به آلزایمر مبتلا هستند و این تعداد به دلیل افزایش امید به زندگی و رشد جمعیت سالمندان در حال افزایش است. مطالعات نشان دادهاند که بیش از ۴۵ درصد موارد زوال عقل قابل پیشگیری یا تأخیر هستند.
دلایل ابتلا به آلزایمر
علت دقیق آلزایمر هنوز کاملاً مشخص نیست، اما تحقیقات نشان دادهاند که عوامل متعددی در بروز این بیماری نقش دارند:
• عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی و برخی جهشهای ژنتیکی میتوانند احتمال ابتلا را افزایش دهند.
• پلاکهای آمیلوئید و پروتئینهای تاؤ: تجمع این پروتئینهای غیرطبیعی در مغز منجر به تخریب سلولهای عصبی میشود.
• فشار خون بالا و بیماریهای قلبی-عروقی: مشکلات گردش خون میتوانند خطر آسیب به سلولهای مغزی را افزایش دهند.
• دیابت نوع ۲: قند خون بالا میتواند به مغز آسیب برساند و احتمال آلزایمر را بیشتر کند.
• سبک زندگی ناسالم: رژیم غذایی ناسالم، عدم فعالیت بدنی، استرس و کمبود تعاملات اجتماعی از عوامل خطر هستند.
• کمشنوایی و افسردگی: این عوامل با کاهش تحریک ذهنی و اجتماعی، خطر زوال عقل را افزایش میدهند.
راههای پیشگیری از آلزایمر
هرچند درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، اما برخی تغییرات در سبک زندگی میتوانند خطر ابتلا را کاهش دهند:
• فعالیت بدنی منظم: حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته، به بهبود گردش خون مغزی کمک میکند.
• تغذیه سالم: رژیم مدیترانهای (ماهی، میوهها، سبزیجات، آجیل و روغن زیتون) برای سلامت مغز مفید است.
• کنترل بیماریهای مزمن: مدیریت دیابت، فشار خون بالا و کلسترول، خطر زوال عقل را کاهش میدهد.
• تقویت فعالیتهای ذهنی و اجتماعی: یادگیری زبان جدید، حل جدول، کتابخوانی و تعامل اجتماعی، ذهن را فعال نگه میدارند.
• کاهش استرس و خواب کافی: استرس مزمن و کمخوابی به سلولهای مغزی آسیب میزنند.
• ترک سیگار و کاهش مصرف الکل: این اقدامات باعث بهبود سلامت قلب و مغز میشوند.
• محافظت از شنوایی و بینایی: استفاده از سمعک و عینک مناسب میتواند خطر زوال عقل را کاهش دهد.
نتیجهگیری
آلزایمر یکی از بیماریهای شایع دوران سالمندی است که بر اثر ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی ایجاد میشود. با اتخاذ سبک زندگی سالم، انجام فعالیتهای ذهنی و اجتماعی، و کنترل بیماریهای مزمن میتوان خطر ابتلا به این بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش داد. پیشگیری از آلزایمر از دوران میانسالی آغاز میشود، پس بهتر است امروز برای سلامت مغز خود اقدام کنیم.